LEKTURY POLSKIE
1. „Trylogia" Henryka Sienkiewicza
2. „Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza
3. „Wesele" Stanisława Wyspiańskiego
4. Wiersze Zbigniewa Herberta
5. „Dziady cz. III" Adama Mickiewicza
Aktualizacja: 26.12.2021 23:29 Publikacja: 24.12.2021 06:00
Foto: Pixabay
1. „Trylogia" Henryka Sienkiewicza
2. „Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza
3. „Wesele" Stanisława Wyspiańskiego
4. Wiersze Zbigniewa Herberta
5. „Dziady cz. III" Adama Mickiewicza
6. „Lalka" Bolesława Prusa
7. Trylogia historyczna Pawła Jasienicy
8. „Boże igrzysko" Normana Daviesa
9. Wiersze Juliusza Słowackiego
10. Powieści Stefana Żeromskiego
Ranking „książek uczących polskości" opracowaliśmy na podstawie opinii 20 postaci znaczących dla polskiej nauki, kultury i życia publicznego. Ponad połowa pytanych przez nas wskazała „Trylogię", co wydaje się oczywiste. Mniej oczywiste jest, że choć dzieło Henryka Sienkiewicza było zdecydowanie najczęściej wymieniane, to żaden z naszych rozmówców nie uważa go za najważniejsze. Zdaniem Roberta Gwiazdowskiego z Centrum im. Adama Smitha „»Trylogia« to po pierwsze rycerskość, a dopiero potem pojawia się w niej patriotyzm, który się na nią nakłada i świetnie się z nią komponuje".
Czytaj więcej
List Zbigniewa Herberta z 7 stycznia 1995 roku.
Drugie miejsce zajął „Pan Tadeusz". Według reżysera Jerzego Hoffmana, „czytając epilog, nie da się nie myśleć o tragicznej historii Polski – jest absolutnie przejmujący". „Wesele" Stanisława Wyspiańskiego jest najważniejszą książką m.in. dla prof. Andrzeja Paczkowskiego. – To dzieło, które wskazuje najważniejsze trudności, jakie Polacy mają sami ze sobą. Trzeba je znać, aby rozumieć i umieć odczytać sens kulturowej tożsamości naszego narodu – twierdzi historyk.
Wielu naszych rozmówców podkreślało wagę poezji. – Polszczyzna wydaje się być językiem stworzonym dla poezji, z prozą życia nasz język ojczysty radzi sobie gorzej – mówi architekt Czesław Bielecki, według którego Zbigniew Herbert zasługuje na miano poety najlepiej uczącego polskości. Zaś Robert Gwiazdowski twierdzi, że „z wierszy Herberta można się uczyć polskości, tak jak z erotyków Poświatowskiej kobiecości...".
Pierwszą piątkę zamykają „Dziady cz. III", czyli ponownie Adam Mickiewicz. Jest to najważniejsze dzieło m.in. dla socjologa Barbary Fedyszak-Radziejowskiej, która uważa, że „uczyć polskości i budzić miłość do Polski trzeba w wieku młodzieńczym, gdy uczymy się kochać innych i rozumieć samych siebie".
W pierwszej dziesiątce znalazła się także historyczna trylogia Pawła Jasienicy („Polska Piastów", „Polska Jagiellonów", „Rzeczpospolita Obojga Narodów"), choć dla dyrektor Muzeum Komunizmu w Nowej Hucie Jadwigi Emilewicz ważna jest jeszcze jedna pozycja tego autora: „Polska anarchia".
Nasi rozmówcy uważają, że nie trzeba być wcale Polakiem, by bardzo dobrze uczyć polskości. „Boże igrzysko" walijskiego historyka Normana Daviesa, czyli historia Polski napisana po angielsku, zyskała olbrzymie uznanie u kilku naszych rozmówców, a według historyka prof. Bogdana Musiała jest to wręcz książka najważniejsza.
Na miejscu 10. znalazła się proza Stefana Żeromskiego. Nasi rozmówcy wymieniali „Popioły", „Przedwiośnie", „Różę" i „Urodę Życia". Bohdan Cywiński tłumaczy ten wybór następująco: – Powieści te rysowały polskość jako propozycję życia godziwego w niełatwej, a równocześnie bliskiej moim doświadczeniom sytuacji.
Czytaj więcej
12 LIPCA 2008: Polacy mają wierzyć, że to nie zwykli ludzie obalili komunizm, lecz garstka opozycjonistów, którym za to należy się dożywotnio rząd dusz i władza.
Poza pierwszą dziesiątką znaleźli się Józef Mackiewicz, Witold Gombrowicz, Melchior Wańkowicz, Aleksander Kamiński, Cyprian Kamil Norwid, Czesław Miłosz, Maria Dąbrowska, Jarosław Marek Rymkiewicz i Henryk Rzewuski (Marek Nowakowski o „Pamiątkach Soplicy" powiedział, że autor „soczystym i żwawym językiem pokazuje pozytyw i negatyw polskości"). A także słynna książka autorstwa jednego z uczestników naszej ankiety, Bohdana Cywińskiego – „Rodowody niepokornych" z 1971 roku – o której historyk prof. Paweł Machcewicz mówi, że podczas lektury przed laty odnajdywał w niej współczesnych „niepokornych" z kręgów peerelowskiej opozycji.
* * *
Naszymi rozmówcami byli prof. Jacek Bartyzel, Czesław Bielecki, prof. Andrzej Jacek Blikle, prof. Wiesław Chrzanowski, prof. Bohdan Cywiński, Jadwiga Emilewicz, Barbara Fedyszak-Radziejowska, Dariusz Gawin, prof. Stanisław Gomułka, Robert Gwiazdowski, Jerzy Hoffman, Roman Kluska, Stanisław Kluza, Antoni Krauze, prof. Paweł Machcewicz, prof. Bogdan Musiał, prof. Andrzej Paczkowski, Liliana Sonik, prof. Jadwiga Staniszkis, Jerzy Zelnik. Mocno zaskoczyło nas, iż kilkanaście innych osób, które naszym zdaniem mają duże znaczenie dla polskiego życia publicznego, odmówiło wypowiedzi, twierdząc, że „na temat najważniejszych dla polskości książek nie mają nic do powiedzenia".
© Licencja na publikację
© ℗ Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: Plus Minus
1. „Trylogia" Henryka Sienkiewicza
29 STYCZNIA 2011: To wózek skromny nawet jak na najbiedniejszy region Tunezji. Rowerowe koła, pospawane rurki i blaszany blat. Należał do sprzedawcy warzyw i owoców, który nie miał pozwolenia na handel. Od tego wózka zaczęła się rewolucja, która obaliła obracającego miliardami prezydenta Ben Alego.
30 MAJA 2015: Dziś z polskim zdaniem nikt się nie liczy. Wiem, że nie jesteśmy światowym mocarstwem, ale to nie znaczy, że mamy się wyzbyć swych ambicji.
17 KWIETNIA 2010: Następnego dnia rano prezydent zadzwonił z przeprosinami. A ja przepraszałem za wyzywający uśmiech, z którym przyjąłem ostre słowa prezydenta w obronie brata.
24 WRZEŚNIA 2011: Historia Żydów z Polski nie kończy się wraz z Holokaustem, czy jak chcą inni – wraz z rokiem 1968. Ta historia trwa. Żydzi z Polski podbili świat!
10 STYCZNIA 2015: Dziś kurator już nie jest tylko pomysłodawcą pokazów, interpretatorem dzieł, egzegetą twórczych poszukiwań. Mianowano go artystą!
Systemy do zarządzania zasobami ludzkimi nie tylko zwiększają efektywność pracy zespołów HR, ale także wspomagają rozwój pracowników poprzez planowanie szkoleń i wzmacnianie zaangażowania, co zapobiega nadmiernej rotacji.
Jeżeli nie pojawi się jakiś skuteczny mechanizm powstrzymujący od zewnątrz nacisk imigracyjny, to wcześniej czy później zaowocuje to utworzeniem jakiejś strzeżonej przez monstrualnie rozbudowany Frontex „oblężonej twierdzy Europa”, desperacko próbującej zastrzec dla siebie dobrobyt, którego dla wszystkich chętnych na pewno nie wystarczy.
Partia Jarosława Kaczyńskiego w kampanii wyborczej znowu atakuje mniejszości seksualne, licząc na polaryzację sceny politycznej i sukces 9 czerwca. Przemysław Czarnek, radykalizując się, traci szansę na nominację prezydencką PiS i przewodzenie partii.
Publicyści i historycy wystosowali do prezydenta Andrzeja Dudy list otwarty, w którym apelują, by zawetował on nowelizację ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych, przyjętej przez Sejm. „Ewentualne podpisanie przez Prezydenta RP ustawy honorującej tzw. język śląski, jako język regionalny, rodzić będzie niepokojące następstwa” – czytamy.
Ze względu na trudne warunki, w tym tygodniu obowiązywać będą ostrzeżenia pogodowe. Synoptycy z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) ostrzegają między innymi przed burzami w północnych oraz południowo-wschodnich częściach kraju.
„Zdegenerowany człowieku, nie kłam” – takimi słowami zwrócił się były minister edukacji Przemysław Czarnek do europosła Lewicy Roberta Biedronia. W ramach protestu wiceminister Paweł Zalewski wyszedł ze studia.
Czy za naruszenie uchwały Rady Języka Polskiego czeka nas o 6:00 nad ranem wizyta językowej policji? Czy może jest to tylko niewiążący nikogo zbiór zaleceń? To zagadnienie wbrew pozorom nie jest takie proste - nie tylko na gruncie prawnym.
W drugim odcinku reaktywowanego podcastu „Posłuchaj Plus Minus” porozmawiamy o tym, dlaczego nie możemy dojść do żadnego rozstrzygnięcia w debacie o aborcji, która stała się nieusuwalnym elementem naszego politycznego krajobrazu. I choć nasze dyskusje na ten temat nie mają końca, to coraz częściej merytoryczne argumenty znikają na rzecz emocjonalnych pokrzykiwań. Gościem Darii Chibner będzie Tomasz P. Terlikowski – RMF, publicysta, felietonista.
Co naprawdę myślą o Zielonym Ładzie liderzy koalicji rządzącej? Jaki kierunek chcieliby nadać UE wraz ze swymi sojusznikami w Europie? W kampanii wyborczej na razie więcej jest ostrych ataków na PiS – który równie brutalnie na nie odpowiada – niż konkretnych zapowiedzi dotyczących unijnej polityki.
24 lutego 2022 roku Rosja rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę. W nocy z 19 na 20 maja rosyjskie drony atakowały obwód lwowski.
Elektronizacja postępowań przed Krajową Izbą Odwoławczą to krok w dobrym kierunku – oceniają eksperci. Widzą jednak mankamenty projektu ustawy przygotowanego przez resort rozwoju.
Lider postfrankistowskiej partii Vox Santiago Abascal zaprosił do hiszpańskiej stolicy populistycznych przywódców z całego świata. Zbyt wiele ich różni, aby wyszedł z tego polityczny alians.
Sądzę, że dwa ostatnie tygodnie kampanii do PE będą decydujące, jeśli chodzi o wynik wyborów i frekwencję – mówi Bogdan Zdrojewski, szef sejmowej komisji kultury, kandydat do Parlamentu Europejskiego.
- Mamy w tej chwili aresztowanych 9 podejrzanych z postawionymi zarzutami, którzy zaangażowali się bezpośrednio na zlecenie rosyjskich służb w akty sabotażu w Polsce. Dotyczy to pobicia, podpalenia, próby podpalenia - powiedział w TVN24 premier Donald Tusk.
Ogłoszony w poniedziałek projekt rozporządzenia Rady Ministrów zawiera termin wypłaty kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów w 2024 r., czyli tzw. czternastej emerytury.
Polacy w sondażu przeprowadzonym przez IBRiS dla "Wydarzeń" Polsatu odpowiedzieli na pytanie, które partie są odpowiedzialne za pogłębiający się podział społeczeństwa.
Ministerstwo Sprawiedliwości przedstawiło projekt rozporządzenia, które przewiduje podwyżkę stypendium aplikantów Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury od 1 lipca 2024 r.
Ebrahim Raisi był lojalnym wykonawcą woli ajatollaha Chameneiego, najwyższego przywódcy Iranu. To on rozdaje karty w opresyjnej republice islamskiej.
Branża turystyczna spiera się z transportową o głębokowodny terminal kontenerowy w Świnoujściu.
Wieloletni krytyk Putina i były więzień polityczny, komentując sytuację nad Dnieprem, kreśli czarny scenariusz. Twierdzi, że pomoc Zachodu dla Ukrainy jest zbyt mała, by armia Zełenskiego mogła wygrać z armią Putina.
Kadencja Wołodymyra Zełenskiego jako prezydenta Ukrainy formalnie właśnie się zakończyła. Putin już zapowiedział, że o pokoju będzie ewentualnie rozmawiać tylko „z prawomocnymi władzami” Ukrainy. W sumie więc to walka na froncie, odwaga żołnierzy oraz zachodnia pomoc zadecydują, czy Zełenski będzie prawomocnym prezydentem.
Z początkiem tygodnia inwestorzy kontynuowali zakupy polskich akcji, co przełożyło się na zwyżki i nowe rekordy hossy na krajowym parkiecie.
Na 28 maja komisja śledcza ds. afery wizowej planowała przesłuchanie byłego prezesa Orlenu Daniela Obajtka. Szef komisji, poseł KO Michał Szczerba poinformował, że Obajtek do tej pory nie odebrał wezwania na przesłuchanie.
Sędzia Tomasz Szmydt może być cennym dla Łukaszenki recenzentem i narratorem sytuacji w Polsce, a jego oskarżenia mogą skutecznie destabilizować sytuację polityczną w kraju.
Wszystko wskazuje na to, że Tadej Pogacar, zrealizuje swój pierwszy z tegorocznych celów i wygra Giro d’Italia. Dzielnie pomaga mu w tym Rafał Majka. Wielkim zaskoczeniem w wyścigu jest postawa Stanisława Aniołkowskiego.
Polska powinna wypowiedzieć traktat ottawski i zaminować fragmenty swej wschodniej granicy, by uniemożliwić czołgom ewentualnego agresora przedarcie się - przekonywał były premier Mateusz Morawiecki.
W ubiegłym roku wartość inwestycji w kolejowej grupie była najwyższa od lat. W tym roku, ze względu na trudności finansowe, firma koncentruje się na poprawie efektywności i redukcji kosztów.
Polska waluta nie straciła wigoru po zeszłotygodniowym umocnieniu, lekko zyskując w odniesieniu do najważniejszych walut.
Prokurator Międzynarodowego Trybunału Karnego chciałby ścigać izraelskiego premiera na równi z organizatorami wielkiego zamachu terrorystycznego na Izrael. To kontrowersyjne posunięcie nie przekona Izraelczyków do zakończenia wojny w Strefie Gazy.
Matura 2024 - dzień dziesiąty. Dziś maturzyści zdawali egzamin z języka polskiego na poziomie rozszerzonym. Publikujemy arkusze CKE z odpowiedziami ekspertów.
Stan premiera Słowacji Roberta Ficy jest stabilny i poprawia się - powiedzieli w poniedziałek lekarze ze szpitala, do którego szef rządu trafił po zamachu.
Spot Platformy Obywatelskiej jest – po pierwsze – nieprawdziwy, po drugie – społecznie szkodliwy, a po trzecie – niebezpieczny, bowiem nakręca i tak już rozgrzaną temperaturę politycznego sporu.
Jeżeli nie pojawi się jakiś skuteczny mechanizm powstrzymujący od zewnątrz nacisk imigracyjny, to wcześniej czy później zaowocuje to utworzeniem jakiejś strzeżonej przez monstrualnie rozbudowany Frontex „oblężonej twierdzy Europa”, desperacko próbującej zastrzec dla siebie dobrobyt, którego dla wszystkich chętnych na pewno nie wystarczy.
Masz aktywną subskrypcję?
Zaloguj się lub wypróbuj za darmo
wydanie testowe.
nie masz konta w serwisie? Dołącz do nas